Εμείς κι ο "Κορωνοϊός"
Είναι ο κορωνοϊός αφορμή για μετάβαση από το Εγώ στο Εμείς;
Και ξαφνικά η ανθρωπότητα βρέθηκε για πρώτη φορά τόσο βίαια αντιμέτωπη με ένα δίλημμα : Εγώ ή Εμείς; Άτομο εναντίον Συνόλου. Άνθρωπος Μόνος σε αντιδιαστολή με τον Άνθρωπο Μαζί με Άλλους.
Η εκπαίδευση του σημερινού ανθρώπου τον κατευθύνει στην ενίσχυση του Εγώ εναντίον Όλων. Ο σύγχρονος άνθρωπος μεγαλώνει μέσα στον ανταγωνισμό με τους γύρω του. Διδάσκεται ότι πρέπει να επικρατήσει και μαθαίνει να επιβιώνει προσπαθώντας να επιβληθεί των άλλων, να ξεπεράσει τους άλλους συγκρινόμενος καθημερινά σε όλα τα επίπεδα και όλους τους τομείς της ζωής του: γνώσεις, σωματικές δεξιότητες, νοητικές δεξιότητες, αποκτήματα υλικά, εργασιακό περιβάλλον, κοινωνική θέση, οικογενειακή κατάσταση, σύντροφο, παιδιά, εξωτερική εμφάνιση, lifestyle, κλπ.
Είναι λοιπόν φυσικό, αφού εκπαιδεύεται με αυτόν τον τρόπο και τον διαποτίζουν οι πεποιθήσεις αυτές, να μην καλλιεργεί τα χαρακτηριστικά εκείνα που θα του επιτρέψουν να συνυπάρχει αρμονικά και να λειτουργεί συλλογικά: Ενσυναίσθηση, κατανόηση, αλληλεγγύη, αλληλοσεβασμός, αλληλοϋποστήριξη, αλληλοβοήθεια, υπευθυνότητα, συμμετοχή.
Αυτές οι λέξεις ηχούν κούφιες στα αυτιά της πλειονότητας των ανθρώπων σήμερα, καθώς αδυνατούν να τις ενσωματώσουν στην καθημερινότητα τους, δημιουργώντας έτσι μια πραγματικότητα σκληρή, απάνθρωπη θα μπορούσε να πει κανείς, για τους ίδιους και τους γύρω τους. Έχουν εκπαιδευτεί και είναι τόσο εγκλωβισμένοι μέσα στις πεποιθήσεις τους, που είναι σίγουροι ότι εάν προσπαθήσουν να λειτουργήσουν διαφορετικά, τότε κινδυνεύουν στην καλύτερη περίπτωση να τους κοροϊδέψουν οι άλλοι και στην χειρότερη να τους εκμεταλλευτούν. Σπάνια αναγνωρίζονται οι ποιότητες και η προσφορά/συνεισφορά στο σύνολο.
Αν παρατηρήσουμε τα ζώα, θα δούμε ότι για να επιβιώσουν σχηματίζουν αγέλες, αναπτύσσουν κοινωνικά χαρακτηριστικά, οδηγούνται ενστικτωδώς στην ομαδική ζωή και δράση, προκειμένου να αποκομίσουν τα οφέλη που αυτή εξασφαλίζει.
Αντίθετα ο άνθρωπος αφού εκπαιδεύεται και μαθαίνει να επιλέγει την μοναχική ζωή και δράση, δύσκολα μπορεί πλέον να ενταχθεί σε ομάδα, καθώς δεν γνωρίζει πώς να προσφέρει, πώς να γίνεται χρήσιμος στους συνανθρώπους του και στο σύνολο, ξεκινώντας από τον στενό οικογενειακό του κύκλο και διευρύνοντας τον κύκλο στο κοινωνικό σύνολο.Βαθιά μοναξιά και φόβο βιώνει ένας άνθρωπος που έχει κάνει αυτήν την επιλογή.
Και ξαφνικά, με την έλευση του κορωνοϊού και της πανδημίας, τίθεται το μεγάλο ερώτημα: Δικαιούται το Εμείς να περιορίζει την ελευθερία του Εγώ; Μπορεί το ένα «Εγώ» να ξεχάσει τον εαυτό του για το καλό των πολλών «Εγώ»;
Ο φόβος αυτός έχει ωθήσει τον άνθρωπο στην δημιουργία οργανωμένων κοινωνιών. Όμως η οργάνωση και οι νόμοι δεν αρκούν για να χτιστεί μια κοινωνία συλλογικών ανθρώπων.
Χρειάζεται αλλαγή συνειδησιακής κατάστασης για να περάσουμε από το Εγώ στο Εμείς.
Χρειάζεται εσωτερική δέσμευση, σταθερή απόφαση, συνεχής καθημερινή προσπάθεια και αγώνας με τον εαυτό, για να ξεπεραστεί η προηγούμενη θέση και κατάσταση.
Χρειάζεται αυτογνωσία για να γνωρίσω τον εαυτό μου και τους άλλους ώστε να μπορώ να παίρνω συνειδητές αποφάσεις.
Χρειάζεται να γνωρίζω τις ανάγκες μου ώστε να μην τις συγχέω με τις επιθυμίες, να αποκτήσω μέτρο για να σταματήσω να φοβάμαι ότι δεν θα μπορώ να τις ικανοποιήσω, για να μην χειραγωγούμαι εύκολα και να μπορώ ελεύθερα να αποφασίζω και να θέτω στόχους και όρια.
Είναι μεγάλο κεφάλαιο και θέμα μελέτης και ανάλυσης η ελευθερία επιλογής. Και ακόμα πιο σημαντικό είναι να αντιληφθούμε ότι η συνειδητή και ελεύθερη επιλογή συνοδεύεται πάντα και από την ευθύνη της. Όπως λέει και ο Καζαντζάκης «Ν' αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω.»
Μόνο από υπεύθυνους και ελεύθερους ανθρώπους μπορεί να χτιστεί μια ανθρώπινη κοινότητα που θα διαφέρει από αυτή των ζώων, ενσαρκώνοντας ιδεώδη συλλογικότητας. Γιατί ο άνθρωπος που σκέφτεται και δρα συλλογικά, ελεύθερα αναλαμβάνει την ευθύνη που του αναλογεί και μόνος του αποφασίζει τι είναι καλύτερο για την κοινότητα και άρα και για τον ίδιο. Βιώνει μια εσωτερική ελευθερία και πειθαρχία πολύ διαφορετική από αυτήν που έχουμε συνηθίσει σήμερα και συνεπώς δύσκολα μπορούμε να αντιληφθούμε.
B.K.